Ulga IP BOX w podatku dochodowym od osób fizycznych

Na czym polega ulga IP BOX

Podatek od osiągniętego przez podatnika w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej wynosi 5% podstawy opodatkowania (art. 30 ca ust. 1 ustawy o PIT). Ulga IP BOX polega na opodatkowaniu dochodów uzyskiwanych z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (w analizowanych okolicznościach autorskiego prawa do programu komputerowego) wedle stawki 5%. W praktyce oznacza faktyczne obniżenie stawki podatku dochodowego z osiąganych zysków z kwalifikowanych IP (ze stawki 19% lub skali 12-32% na 5%) w zeznaniu rocznym, a nie na etapie zaliczek na podatek.

Należy mieć na względzie, że kluczowym wymogiem dla możliwości zastosowania ulgi IP BOX w przedsiębiorstwie jest spełnienie przesłanki odnoszącej się do zakresu podmiotowego preferencji, tj. omawiana ulga skierowana jest do podatników podatku dochodowego prowadzących działalność, którą można zaklasyfikować do działalności badawczo-rozwojowej, o której stanowi przepis art. 5a pkt 38 ustawy o PIT. Co ważne, z preferencji zostały wyłączone podmioty, które wybrały opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Mechanizm działania IP BOX

Mechanizm działania preferencji podatkowej IP BOX opisuje pięć poniższych kroków:
1. Klasyfikacja działalności badawczo-rozwojowej w Przedsiębiorstwie
2. Identyfikacja kwalifikowanych praw własności intelektualnej
3. Ustalenie wysokości dochodu z praw własności intelektualnej
4. Obliczenie kwalifikowanego dochodu z praw własności intelektualnej przy użyciu wskaźnika NEXUS
5. Określenie kwoty ulgi

Dla zakwalifikowania działalności prowadzonej przez  podatnika do analizowanej preferencji podatkowej muszą zostać spełnione łącznie następujące przesłanki:

• dana aktywność podatnika powinna mieć twórczy charakter, tj. działania podatnika mają zmierzać do tworzenia oryginalnych i nowych rozwiązań. Tym samym wykonywane działania mają na celu wykluczenie odtwórczego charakteru;
• dana działalność musi być podejmowana w systematyczny sposób;
• dana działalność podatnika musi mieć określony cel – zwiększenie zasobów wiedzy oraz wykorzystanie zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Możliwość zastosowania IP BOX

Weryfikując daną działalność pod kątem możliwości zastosowania ulgi na badania i rozwój, w tym w ramach IP BOX, należy mieć na względzie każdorazowo wiele okoliczności, które ostatecznie mogą wskazywać na niezasadność ulg. Poniżej wskazujemy na kluczowe przesłanki pozbawiające prawa do zastosowania omawianej ulgi IP BOX:

• tworzenie aplikacji biznesowych i systemów informatycznych na podstawie znanych metod i istniejących narzędzi informatycznych,
• dodawanie funkcjonalności dla użytkownika w istniejących programach użytkowych (w tym podstawowe funkcje związane z wprowadzaniem danych),
• tworzenie stron internetowych lub oprogramowania przy użyciu istniejących narzędzi,
• stosowanie standardowych metod szyfrowania, weryfikacji bezpieczeństwa i testowania integralności danych
• dostosowanie produktu do konkretnego zastosowania, chyba że w trakcie tego procesu wytworzona zostanie wiedza, która znacząco ulepszy program podstawowy,
• rutynowe usuwanie błędów w istniejących systemach i programach (debugging), chyba że ma to miejsce przed zakończeniem procesu prac rozwojowych.

Katalog kwalifikowanych IP stanowi katalog zamknięty i obejmuje następujące rodzaje praw własności intelektualnej (art. 30ca ust. 2 ustawy o PIT):
1. patent,
2. prawo ochronne na wzór użytkowy,
3. prawo z rejestracji wzoru przemysłowego,
4. prawo z rejestracji topografii układu scalonego,
5. dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin,
6. prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu,
7. wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin,
8. autorskie prawo do programu komputerowego
– podlegające ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska, których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.

Ustawodawca nie zdefiniował, jak należy właściwie rozumieć termin „autorskie prawo do programu komputerowego”. Przy czym ochrona prawna programów komputerowych uregulowana została w treści art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zgodnie z art. 74 ust. 2 tejże ustawy ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy, nie podlegają ochronie. Przy czym zgodnie z akapitem 34 Raportu OECD copyrighted software, nie tylko „program komputerowy” chroniony prawem autorskim, ale szerzej „oprogramowanie chronione prawem autorskim”, może zawierać się w katalogu kwalifikowanych IP jako aktywo funkcjonalnie ekwiwalentne do patentu.

Z Objaśnień podatkowych Ministerstwa Finansów wynika, że elementami programu komputerowego chronionymi prawem autorskim są głównie:

• forma programów (rozumiana jako określone przedstawienie zarówno kodu jak i instrukcji), a więc informacje zawarte w kodzie źródłowym programu komputerowego, w opisie procedur operacyjnych, zestawieniu danych, w informacjach konwersacyjnych i dialogowych. Wszystkie powyższe elementy zaliczane są do elementów twórczych, co uzasadnia ich ochronę przez prawo autorskie;
• interfejsów (oparta na analogicznych podstawach jak ochrona innych składników programu)
  – gdy informacje, które zostały uzyskane na podstawie dekompilacji danego interfejsu nie pozwalają na opracowanie interfejsu zastępczego, to w takiej sytuacji należy wykreować możliwość przeniesienia interfejsu do innego kompatybilnego programu, gdyż sam interfejs nie stanowiłby samodzielnego przedmiotu ochrony.

Koszty w IP BOX

Wykształtowała się bogata linia interpretacyjna dotycząca kosztów, jakie można przyporządkować do bezpośredniej działalności związanej z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej dla podatników działających w branży IT, m.in.:

• amortyzacja samochodu i jego eksploatacja (w tym paliwo),
• koszty poniesione na zakup roweru i jego eksploatację (wykorzystywanego wyłącznie w działalności programistycznej),
• sprzęt komputerowy/elektroniczny (w tym słuchawki, drukarka, telefon),
• literatura branżowa,
• usługi księgowe,
• usługi doradztwa podatkowego,
• domena,
• serwer VPS,
• dostęp do VPN,
• opłaty za Internet,
• materiały biurowe,
• koszty podróży służbowych,
• szkolenia i kursy branżowe,
• usługi telekomunikacyjne (abonament lub karta pre-paid),
• hosting witryny internetowej.

Ewidencje na potrzeby IP BOX

Celem skorzystania z omawianej preferencji istnieje konieczność prowadzenia stosownej ewidencji rachunkowej. Zgodnie z art. 30cb ust. 1 ustawy o PIT podatnicy podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 30ca są obowiązani:
1. wyodrębnić każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej w prowadzonych księgach rachunkowych;
2. prowadzić księgi rachunkowe w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej;
3. wyodrębnić koszty, o których mowa w art. 30ca ust. 4, przypadające na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu;
4. dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie łącznego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej – w przypadku gdy podatnik wykorzystuje więcej niż jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2 i 3;
5. dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w odniesieniu do tego produktu lub tej usługi albo do tych produktów lub tych usług – w przypadku gdy podatnik wykorzystuje jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej lub większą liczbę tych praw w produkcie lub usłudze albo w produktach lub usługach, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2-4.

Zatem celem skorzystania z omawianej preferencji (wedle powołanej regulacji) dochody opodatkowane stawką 5% muszą być prowadzone w odrębnej ewidencji dla wszystkich operacji finansowych związanych z uzyskiwaniem tych dochodów. Przepisy o IP BOX nie narzucają podatnikom konkretnej formy ewidencjonowania zdarzeń na cele stosowania preferencji IP BOX. Skala zainteresowania przedmiotową ulgą stale rośnie. Ustawodawca podatkowy planuje zmiany w warunkach korzystania z ulgi już od 2025 r. Zdecydowanie ograniczone zostanie prawo do preferencji. Chcesz wiedzieć więcej? Oto nasza odpowiedź – LEX4YOU.

Autor:
Dr Ewelina Skwierczyńska
doradca podatkowy