Sprzedaż majątku pochodzącego ze spadku

Sprzedaż rzeczy pochodzących ze spadku

Sprzedaż rzeczy nabytych w drodze spadku jest zagadnieniem, które budzi wiele pytań podatkowych. Spadkobiercy często zastanawiają się, czy sprzedaż nieruchomości, ruchomości lub innych aktywów odziedziczonych po zmarłym krewnym wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego, a także jak uniknąć potencjalnych problemów fiskalnych. W niniejszym artykule wyjaśniamy kluczowe kwestie dotyczące sprzedaży rzeczy pochodzących ze spadku, odwołując się do obowiązujących przepisów prawa podatkowego.

Opodatkowanie nabycia rzeczy w drodze spadku

Spadek podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, zgodnie z ustawą z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Jednakże bliscy krewni (tzw. zerowa grupa podatkowa, czyli małżonek, zstępni, wstępni, rodzeństwo, ojczym i macocha) mogą skorzystać ze zwolnienia od podatku, o ile w terminie 6 miesięcy od dnia nabycia spadku zgłoszą ten fakt do urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2.

Jeśli spadkobierca nie należy do zerowej grupy podatkowej, podatek jest naliczany według skali określonej w ustawie i zależy od wartości spadku oraz stopnia pokrewieństwa.

Opodatkowanie nabycia rzeczy w drodze spadku

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT), odpłatne zbycie rzeczy ruchomych oraz nieruchomości i praw majątkowych może podlegać opodatkowaniu, jeśli następuje przed upływem określonych terminów:

• W przypadku nieruchomości i praw majątkowych– jeśli sprzedaż nastąpi przed upływem 5 lat liczonych od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie.
• W przypadku rzeczy ruchomych (np. samochodu, antyków, dzieł sztuki) – jeśli sprzedaż nastąpi w ciągu 6 miesięcy od dnia ich nabycia.

W przypadku spadku istotne jest, że dla celów podatkowych data nabycia jest ustalana inaczej dla nieruchomości i praw majątkowych niż dla ruchomości otrzymanych w spadku.

Sprzedaż nieruchomości pochodzących ze spadku

Jeśli spadkodawca był w posiadaniu nieruchomości i praw majątkowych przez co najmniej 5 lat przed śmiercią, to jej sprzedaż przez spadkobiercę nie będzie podlegać opodatkowaniu PIT, bowiem pięcioletni okres liczy się od końca roku, w którym spadkodawca nabył lub wybudował nieruchomość lub nabył prawo majątkowe.

Warto zauważyć, że w najnowsze stanowiska organów podatkowych wskazują, że sprzedaż udziału w spadku podlega opodatkowaniu PIT jako przychód z praw majątkowych, bowiem nie znajdują zastosowania do tej sprzedaży ww. przepisy art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT. Preferencyjne zasady w zakresie liczenia okresu nabycia lub wybudowania dotyczą jedynie sprzedaży nieruchomości i wymienionych praw majątkowych dotyczących nieruchomości odziedziczonej w spadku, a nie zbycia udziału w spadku.

Jeśli spadkobierca chce sprzedać odziedziczoną nieruchomość lub prawo majątkowe przed upływem 5 lat od nabycia lub wybudowania przez spadkodawcę, może skorzystać z tzw. ulgi mieszkaniowej, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT. Ulga ta pozwala uniknąć podatku, jeśli uzyskane środki zostaną przeznaczone na własne cele mieszkaniowe w ciągu 3 lat od sprzedaży. Ulga nie działa jednak na zasadzie prostego odliczenia przychodu, lecz oblicza się ją według określonego wzoru.

Do wydatków na cele mieszkaniowe zalicza się m.in.:

• zakup nowego mieszkania lub domu,
• budowę lub remont nieruchomości,
• spłatę kredytu hipotecznego zaciągniętego przed sprzedażą.

Sprzedaż ruchomości pochodzących ze spadku

W przypadku rzeczy ruchomych należących do prywatnego majątku – czyli poza działalnością gospodarczą  – sprzedaż dokonana po upływie 6 miesięcy od ich nabycia przez spadkobiercę nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego nabycie następuje z chwilą śmierci spadkodawcy, dlatego termin półroczny należy liczyć od końca miesiąca, w którym nastąpiła jego śmierć. Spadek przechodzi na spadkobierców z chwilą śmierci spadkodawcy. W przeciwieństwie do nieruchomości, przy ustalaniu daty nabycia nie ma znaczenia okres, przez jaki daną rzecz posiadał spadkodawca. Bez znaczenia pozostaje również data sporządzenia notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania sądowego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

W konsekwencji, sprzedaż rzeczy ruchomej, która nie był wykorzystywana do działalności gospodarczej, nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w PIT, jeżeli od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie (tj. śmierci spadkodawcy), upłynęło co najmniej 6 miesięcy.

Obowiązki spadkobiercy wobec urzędu skarbowego

Sprzedaż rzeczy pochodzących ze spadku może wymagać zgłoszenia do urzędu skarbowego w przypadku powstania obowiązku podatkowego. Jeśli sprzedaż podlega opodatkowaniu, należy wykazać dochód:

• w przypadku nieruchomościi praw majątkowych: w zeznaniu PIT-39 i uiścić podatek w wysokości 19% dochodu. Dochód podlegający opodatkowaniu stanowi różnicę między przychodem uzyskanym ze sprzedaży nieruchomości a kosztami jego uzyskania, obejmującymi m.in. wydatki na akt notarialny, ogłoszenia o sprzedaży oraz koszty pośrednictwa.
• w przypadku rzeczy ruchomych: w zeznaniu PIT-36 i uiścić podatek ustalony według zasad ogólnych ze zastosowaniem skali podatkowej. Podatek naliczany jest od dochodu, czyli przychodu ze sprzedaży pomniejszonego o koszt nabycia oraz poniesione nakłady dokonane w czasie posiadania rzeczy. Ten dochód łączysz z innymi dochodami, które podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej, np. z dochodami z pracy, z emerytury, z umowy zlecenia.

Zeznanie składa się w terminieod 15 lutego do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

W przypadku skorzystania z ulgi mieszkaniowej konieczne jest udokumentowanie wydatków na cele mieszkaniowe w ciągu 3 lat od sprzedaży.

Podsumowanie

Sprzedaż rzeczy pochodzących ze spadku może podlegać opodatkowaniu PIT, ale w wielu przypadkach można tego uniknąć. Kluczowe znaczenie ma:

• data nabycia rzeczy przez spadkodawcę (nieruchomościi praw majątkowych) lub spadkobiercę (ruchomości),
• upływ okresów wskazanych w ustawie o PIT,
• możliwość skorzystania z ulgi mieszkaniowej.